«Πιο δυνατός και από τον Σούπερμαν». Οι πρωταγωνιστές μιλούν στο ταλκ για μια απο τις σπουδαιότερες παραστάσεις της σεζόν
Το Τaλκ μίλησε με τρεις από τους πρωταγωνιστές του θεατρικού έργου Πιο δυνατός κι από τον Σούπερμαν, μιας από τις πιο δυνατές παραστάσεις της σεζόν, που ανεβάζει η Συντεχνία του Γέλιου στο Σύγχρονο Θέατρο και σας τους συστήνει. Μέσα από όλα όσα μας λένε ο Βασίλης Μαγουλιώτης, ο Μικές Γλύκας και η Τάνια Παλαιολόγου, θα καταλάβετε γιατί πρέπει να τους απολαύσετε επί σκηνής.
Βασίλης Μαγουλιώτης
- Καλησπέρα και στους τρεις! Είστε οι πρωταγωνιστές της παράστασης «Πιο δυνατός και από τον Σούπερμαν». Θέλετε να μας μιλήσετε καταρχάς για τον ρόλο που έχει ο καθένας από εσάς;
Βασίλης Μαγουλιώτης: Εγώ παίζω τον Φάνη. Ο Φάνης, αρχικά, είναι ένα παιδί που δεν έχει συναναστραφεί ποτέ άτομα με αναπηρίες. Δεν γνωρίζει πώς να το “διαχειριστεί”, πώς να “φερθεί”. Ταυτόχρονα, όμως, δεν έχει παρέα πια στη γειτονιά του. Ο Άρης κι η Ζίλη είναι μια ευκαιρία για να συσταθεί μια καινούρια παρέα στη γειτονιά. Έτσι, σιγά-σιγά, έρχονται κοντά, κι ο Φάνης μαθαίνει μαζί τους, ότι η ζωή των ατόμων με αναπηρία έχει δυσκολίες που ούτε φανταζόταν, αλλά έχει και αξιοθαύμαστη δύναμη, χιούμορ, δημιουργικότητα και φαντασία.
Μικές Γλύκας: Καλησπέρα! Καταρχάς να διευκρινίσω ότι υποδύομαι τον ρόλο του Άρη στην παράσταση εναλλάξ με τον Γιώργο Κατσή που, λόγω επαγγελματικών υποχρεώσεων, φέτος, δεν μπορεί να είναι παρών σε όλες τις παραστάσεις. Ο Άρης, λοιπόν, είναι ένας έφηβος που γεννήθηκε με δισχιδή ράχη και γι’αυτό βρίσκεται σε αμαξίδιο. Μαζί με την αδερφή του και την μητέρα τους μόλις έχουν μετακομίσει σε νέο σπίτι μετά τον θάνατο του παππού τους. Στην νέα περιοχή που βρίσκονται, ο Άρης δεν μπορεί να πάει στο σχολείο της γειτονιάς του, που βρίσκεται κιόλας απέναντι από το σπίτι του, γιατί δεν είναι προσβάσιμο για ανάπηρα παιδιά κι αναγκάζεται να πηγαίνει σε ειδικό σχολείο αρκετά μακριά. Επίσης ο θάνατος του παππού τού πυροδοτεί τον φόβο ότι πλέον είναι βάρος για τους δικούς του κι αυτό ίσως αποτελέσει την αιτία να τον στείλουν σε κάποιο ίδρυμα.
Τάνια Παλαιολόγου: Κάνω την κ. Ταστάνη, τη μαμά του Άρη και της Ζήλης. Μεγαλώνει μόνη της τα παιδιά και έχει μόλις μετακομίσει μαζί τους σε μία καινούργια περιοχή, μετά τον θάνατο του πατέρα της, που ήταν και ο μοναδικός που την βοηθούσε από τότε που τους άφησε ο πατέρας των παιδιών. Είναι μία δυναμική εργαζόμενη μητέρα που κάνει το καλύτερο που μπορεί για τα παιδιά της.
- Έχετε ομοιότητες με τον χαρακτήρα που υποδύεστε; Θεωρείτε ότι μοιράζεστε κάποια κοινά;
Β.Μ. Ούτε εγώ είχα ουσιαστικά συναναστραφεί άτομα με αναπηρία πριν από την παράσταση αυτή. Οπότε, κάπως είχα την ίδια περιέργεια με τον Φάνη, πάνω στο θέμα. Την ίδια χαρά της ανακάλυψης, αλλά και τη συνειδητοποίηση των δυσκολιών.
Μ.Γ. Προφανώς δεν κινούμαι με αμαξίδιο κι αυτό είναι μια πρακτική δυσκολία με την οποία δεν ήμουν εξοικειωμένος πριν από την παράσταση κι έχω γεμίσει μελανιές στις παλάμες. Στο κέντρο του, όμως, ο Άρης είναι ένας έφηβος που θέλει να παίξει, να έχει την οικογένειά του, φίλους, να μπορεί να πηγαίνει σχολείο και σινεμά όπως όλοι μας. Κάθε άνθρωπος, όπως κι ο Άρης, είναι ένας ολόκληρος κόσμος κι όταν δύο κόσμοι συναντηθούν ουσιαστικά τότε θα βρεθούν σίγουρα κοινοί τόποι. Η ανάγκη του για παιχνίδι και φίλους, το χιούμορ του, η αυθάδεια του, η διεκδικητικότητα του, η αμφισβήτηση της “κανονικότητας” είναι κάποιοι από τους κοινούς μας τόπους.
Τ.Π. Έχω κι εγώ δύο παιδιά και εργάζομαι. Μπορώ να καταλάβω πολύ καλά τι σημαίνει η ευθύνη ενός σπιτιού με δύο παιδιά, πόσω μάλλον όταν το ένα από τα δύο κινείται με αμαξίδιο. Πέραν, όμως, από την επιθυμία του χαρακτήρα μου να αντεπεξέλθει στις πρακτικές ευθύνες, μοιράζομαι με την κ. Ταστάνη την αγάπη της για τα παιδιά της και το θετικό της πνεύμα, την αισιοδοξία και τον δυναμισμό της.
- Ποια είναι η αγαπημένη σας σκηνή στο έργο;
Β.Μ. Όταν ο Άρης κι ο Φάνης πρωτοσυστήνονται, με μεσάζοντα τη Ζήλη. Είναι κι οι τρεις πολύ αστείοι στο πώς διαχειρίζονται το ταμπού της αναπηρίας, μέχρι να καταφέρουν να έρθουν κοντά.
Μ.Γ. Αγαπημένη μου σκηνή είναι αυτή όπου τα δύο αδέρφια, ο Άρης κι η Ζήλη, παίζουν στο σπίτι τους παρέα με τον νέο τους φίλο, τον Φάνη, και τους επισκέπτεται απρόοπτα ο κ. Ιατρίδης από το τοπικό γραφείο της Πρόνοιας. Εκεί τα τρία παιδιά, με την βοήθεια μιας παρεξήγησης, θα κοιτάξουν κατάματα τον Ιατρίδη. Μετά από λίγο προστίθεται κι η μητέρα τον δύο παιδιών στην σκηνή όπου παίρνει το μέρος τους. Οι τέσσερις τους τότε, ενωμένοι, είναι πιο δυνατοί όχι μόνο από τον Ιατρίδη αλλά κι απ’ τον Σούπερμαν.
Τ.Π. Η σκηνή όπου ο Άρης και η Ζήλη ανακαλύπτουν το γράμμα που έχει στείλει ο κοινωνικός λειτουργός στη μητέρα, στο οποίο της προτείνει να εξετάσει το ενδεχόμενο να βάλει τον Άρη σε ίδρυμα.
Μικές Γλύκας
- Ποιες οι αντιδράσεις των παιδιών κατά τη διάρκεια της παράστασης; Και όσα σας μιλούν μετά το τέλος, τι σας μεταφέρουν;
Β.Μ. Τα παιδιά πάντα γελούν με ανθρώπους που γλιστράνε και πέφτουν, με αστείους ήχους, με τρομάγματα, με κυνηγητά… Το στοίχημα σ’ αυτή την παράσταση είναι αυτά τα gags που πάντα θα τα γαργαλάνε να διοχετευτούν με τέτοιο τρόπο, ώστε να μετατοπίσουν λίγο τη συνείδηση τους, στο θέμα της αναπηρίας, και όχι μόνο. Κι ευτυχώς, αυτό συμβαίνει. Στο κοινό βλέπουμε παιδιά να διασκεδάζουν με ένα θέμα που οι μεγάλοι συνήθως το συζητούν χαμηλοφώνως, με αμηχανία, σοβαρότητα και μελαγχολία.
Μ.Γ. Η παράσταση είναι φτιαγμένη από τέτοια υλικά που από το πρώτο λεπτό παρασύρει μαζί της τα παιδιά. Γελάνε πάρα πολύ, συμμετέχουν στα παιχνίδια των παιδιών του έργου και στα δύσκολα σημεία της παράστασης παραμένουν συγκεντρωμένα. Εξάλλου τα περισσότερα παιδιά δεν είναι εξοικειωμένα με το θέμα της αναπηρίας κι αυτό το ανοίκειο τούς εξάπτει την περιέργεια. Στο τέλος της παράστασης υπάρχει ένα μέρος των παιδιών που με ρωτάει αν μπορώ να περπατήσω, καθώς σε όλη την παράσταση κινούμαι με το αμαξίδιο ή με πατερίτσες, αλλά τα περισσότερα θέλουν απλώς ένα hi five με τον Άρη κι αυτή η επαφή για μένα λέει πιο πολλά απ’ ό,τι άλλο κι αν πουν.
Τ.Π. Αντιδρούν αυθόρμητα, γελάνε και πολλές φορές σχολιάζουν σε σημεία τη δράση. Στο τέλος τα περισσότερα θέλουν να μάθουν αν ο ηθοποιός που παίζει τον Άρη είναι όντως ανάπηρος.
- Φανταζόσασταν πέρυσι, ξεκινώντας αυτό το ταξίδι, ότι θα σημειώνατε τόσο μεγάλη επιτυχία, που θα συνεχιζόταν μάλιστα και για δεύτερη σεζόν;
Β.Μ. Εγώ είμαι φετινός αντικαταστάτης… Ας μιλήσουν οι παλιοί.
Μ.Γ. Ούτε εγώ μπορώ να απαντήσω καθότι κι εγώ προστέθηκα στην ομάδα της Συντεχνίας του Γέλιου μόλις φέτος. Το μόνο που μπορώ να πω, καθώς πέραν από ηθοποιός της παράστασης έχω υπάρξει και θεατής της, είναι ότι παραστάσεις όπως το «Πιο δυνατός κι από τον Σούπερμαν’» θα έπρεπε να παίζονται ρεπερτοριακά για πολύ καιρό ακόμα μέχρι να εξοικειωθούμε όλοι με την αναπηρία γύρω μας.
Τ.Π. Θα μιλήσω εγώ, λοιπόν! Το επιθυμούσα πολύ. Και κατά τη διάρκεια των προβών, η επιθυμία έγινε μέσα μου βεβαιότητα. Έχουμε ένα πολύ δυνατό έργο στα χέρια μας και κατά τη γνώμη μου η παράσταση είναι αντάξια του έργου.
- Πώς καταφέρνετε να διαχειριστείτε ένα τόσο δύσκολο θέμα με τόσο χιούμορ και τόση ευαισθησία;
Β.Μ. Βοηθάει και το έργο, που είναι γραμμένο ακριβώς με αυτό το σκεπτικό. Οι ήρωες φαίνεται να μην έχουν άλλη επιλογή, από το να παραμείνουν δυνατοί, απέναντι στα εμπόδια που τους εμφανίζονται. Και δύναμη, πολλές φορές, όπως αποδεικνύεται και στο έργο, σημαίνει χιούμορ κι ευαισθησία.
Μ.Γ. Το χιούμορ κι ο παιδικός αυθορμητισμός που υπάρχουν στην παράσταση βοηθούν κι εμένα και τους θεατές να κοιτάξουμε κατάματα ένα θέμα σχετικά άγνωστο, την αναπηρία. Το γέλιο είναι λυτρωτικό κι ενωτικό. Όπως κι η ανάγκη για παιχνίδι. Έτσι στην πορεία της παράστασης μπαίνουμε χωρίς να το καταλάβουμε στην θέση του Άρη, βλέπουμε τον κόσμο μέσα από την θέση του και ταυτιζόμαστε μαζί του.
Τ.Π. Νομίζω ότι η Συντεχνία του Γέλιου πάντα διαχειρίζεται δύσκολα θέματα με χιούμορ και ευαισθησία. Στη συγκεκριμένη δουλειά όμως, μαζί με τον σκηνοθέτη μας Βασίλη Κουκαλάνι, είχαμε και τον Αντώνη Ρέλλα από την Κίνηση Ανάπηρων Καλλιτεχνών στη σκηνοθεσία, αλλά και όλα τα μέλη της Κίνησης, που μας βοήθησαν από νωρίς να κάνουμε σωστή έρευνα στο πεδίο της αναπηρίας. Είδαμε ντοκιμαντέρ, είχαμε στη διάθεσή μας υλικό και ανθρώπους που μας βοήθησαν να δημιουργήσουμε έναν κοινό κώδικα.
Τάνια Παλαιολόγου
- Πώς βλέπετε σήμερα τη θέση των παιδιών με αναπηρία μέσα στην κοινωνία; Πιστεύετε ότι η Τέχνη μπορεί να τη βελτιώσει;
Β.Μ. Η Τέχνη σίγουρα μπορεί να μας φέρει κοντά στο θέμα της αναπηρίας. Μπορεί να κάνει γνωστή στον ευρύτερο κόσμο την υποκειμενική ματιά του ανάπηρου ανθρώπου. Αυτό και μόνο, μπορεί να βοηθήσει, σε πρώτη φάση, σε επίπεδο συνειδήσεων και συνύπαρξης. Τα παιδιά με αναπηρία σήμερα, σίγουρα μπορούν να ελπίζουν σε κάτι καλύτερο, σε σχέση με προηγούμενες γενιές. Σε αυτό βοηθάει τόσο η τεχνολογία, όσο και η πρόοδος των συνειδήσεων σε σχέση με το θέμα. Είμαστε, βέβαια, ακόμα στη θεωρία. Κάποιες κινήσεις γίνονται, είτε από την Πολιτεία, είτε απο ιδιωτικές πρωτοβουλίες, και πρωτοβουλίες κοινοτήτων. Αλλά ο κόσμος παραμένει εξαιρετικά εχθρικός για κάποιον που “τσουλάει” (όπως λέει κι ο Άρης στο έργο) αντί να περπατάει.
Μ.Γ. Καταρχάς να πω πως με δυσκολία βλέπω – και χρησιμοποιώ κυριολεκτικά το ρήμα – τη θέση των παιδιών με αναπηρία μέσα στην κοινωνία, γιατί κυριολεκτικά δεν τα βλέπω. Η κοινωνία αποκλείει όλους τους ανάπηρους. Δεν υπάρχουν υποδομές για να τους δούμε και να εξοικειωθούμε. Δρόμοι, πεζοδρόμια, σχολεία δεν είναι προσβάσιμα. Κρύβουμε το πρόβλημα σπίτι, αυτή είναι η ελληνική νοοτροπία. Ή στην καλύτερη δημιουργούμε χώρους για να είναι πάντα τα ΑμεΑ με τα ΑμεΑ, χώρια από τους “κανονικούς”. Η τέχνη μπορεί να αποτελέσει την αφορμή, το έναυσμα, το ερώτημα. Μπορεί μόνο να μας συσπειρώσει, μέσω μιας κοινής εμπειρίας, γύρω από μια κοινή αλήθεια. Μπορεί να μας κάνει να συναντηθούμε μέσα σε μια κοινή επιβεβαίωση. Από αυτό το σημείο και μετά είναι προσωπική επιλογή πώς θα διαχειριστούμε αυτήν την αλήθεια για να επανοικειοποιηθούμε τον κόσμο.
Τ.Π. Θα ήθελα να μιλήσω για τους ανθρώπους με αναπηρία, όχι μόνο για τα παιδιά. Είναι σαν να τους έχουμε εξαφανίσει, όπως προανέφερε και ο Μικές, ιδιαίτερα από το αστικό τοπίο. Είμαστε τραγικά πίσω σε ό,τι έχει να κάνει με την προσβασιμότητα και την αποϊδρυματοποίησή τους. Η Τέχνη ίσως να ευαισθητοποιήσει και ως έναν βαθμό να ενημερώσει, αλλά δεν πιστεύω ότι μπορεί να βελτιώσει τη θέση των ανθρώπων με αναπηρία αν δεν μπουν τα θεμέλια από το κράτος. Απλώς θα κουκουλώνει το πρόβλημα της ίδιας της κοινωνίας να τους κάνει ισότιμα μέλη της. Θα είμαστε όλοι ευχαριστημένοι ότι κάτι κάναμε. Πρέπει να γίνουν θεμελιώδεις αλλαγές.
- Τέλος, γιατί θα προτείνατε σε έναν γονιό να έρθει να δει την παράσταση με το παιδί του;
Β.Μ. Γιατί θα προσφέρει στο παιδί του (αλλά και στον ίδιο) μια πολύ συμπυκνωμένη και διασκεδαστική εμπειρία πάνω στο θέμα της αναπηρίας, σε ένα θέμα που, ούτως ή άλλως, αργά ή γρήγορα θα χρειαστεί να κουβεντιάσει με το παιδί του.
Μ.Γ. Επειδή στην παράσταση κυριαρχεί το γέλιο,η αποδοχή, το παιδικό παιχνίδι κι η αθώα ματιά των παιδιών που δεν έχουν ακόμα επηρεαστεί με τα κοινωνικά αγκυλώματα και τα στερεότυπα των ενηλίκων αποκλείοντας έτσι τον φόβο και τις προκαταλήψεις. Επειδή απλοποιεί το σύνθετο κι ευαίσθητο θέμα της αναπηρίας χωρίς να γίνεται διδακτικό ή μελοδραματικό. Επειδή όποιος βρεθεί στο Σύγχρονο Θέατρο, θα φύγει με εντελώς διαφορετικά συναισθήματα με αυτά που είχε πριν την παράσταση. Γιατί αυτή η παράσταση, στον πυρήνα της, μοιράζεται μια αλήθεια που αν κάποιος γίνει συμμέτοχός της, κάτι θα αρχίσει να αλλάζει.
Τ.Π. Απλά γιατί θα περάσουν και οι δύο φανταστικά.
