«Είμαστε Πάτσι»: Βρεθήκαμε στις πρόβες της νέας παιδικής παράστασης της Συντεχνίας του Γέλιου στο Σύγχρονο Θέατρο
Πέπη Νικολοπούλου
Πυρετώδεις οι προετοιμασίες για την ομάδα της Συντεχνίας του Γέλιου καθώς η αντίστροφη μέτρηση για τη νέα τους παράσταση για νέους έχει ξεκινήσει. Η κωμωδία «Είμαστε Πάτσι» του Volker Ludwig είναι η νέα πρόταση για την κεντρική σκηνή του Σύγχρονου Θεάτρου, η οποία πραγματεύεται ένα από τα διαχρονικά σημαντικότερα κοινωνικά θέματα, την ισότητα των φύλων και τις έμφυλες διακρίσεις.
Με μια μηχανή στο χέρι βρεθήκαμε ένα πρωινό στις πρόβες τους και πραγματικά φορτίσαμε μπαταρίες με τη ζωντάνια, την ενέργεια και την ασταμάτητη κίνησή τους πάνω στη σκηνή. Μια σκηνή εντυπωσιακή που περιστρέφεται και αποκαλύπτει δύο διαφορετικές παραστάσεις εντός και εκτός του σπιτιού της οικογένειας που πρωταγωνιστεί και σίγουρα θα αγαπήσουμε και μάλλον θα ταυτιστούμε τη φετινή χρόνια. Μια ζωντάνια δεδομένη, όταν πίσω από το σκηνοθετικό «πρόσταγμα» βρίσκεται ο Βασίλης Κουκαλάνι, το τολμηρό αυτό πνεύμα που αμφισβητεί και χλευάζει συνεχώς τα κοινωνικά κακώς κείμενα και με οδηγούς του το χιούμορ και τις παιγνιώδεις καταστάσεις φτιάχνει νέους κώδικες υπογραμμίζοντας την κοινωνική ισότητα.
«Θέλω ζωντανή συγκρουσιακή σκηνική δράση, θέλω να ”γκρουβάρει” η παράσταση, στο θεατρικό μας είδος, το μπουλβάρ, το αστικό θέατρο, ώστε όλα όσα ακουστούν στην παράσταση να αφομοιωθούν εμπειρικά και αισθητηριακά», αναφέρει δίνοντας σκηνοθετικές οδηγίες στην ομάδα επί σκηνής.
Στην Ελλάδα το έργο δεν έχει παιχτεί ποτέ. Ωστόσο το θέμα των έμφυλων στερεοτύπων εμφανίζεται σχεδόν σε όλα τα έργα που επιλέγει να ανεβάσει η Συντεχνία του Γέλιου. Παίρνοντας τη σκυτάλη από την τραγουδιστική κόντρα «Αγόρια-Κορίτσια» που έγραψε ο Φοίβος Δεληβοριάς για την παράσταση «Τζέλα, Λέλα, Κόρνας και ο Κλεομένης», το νέο έργο της Συντεχνίας του Γέλιου, ένα έργο που πρωτογράφτηκε τη δεκαετία του ’70, σχεδόν πριν από πενήντα χρόνια αλλά σήμερα επιχειρείται μια νέα απόδοσή του, για να διαλύσει στην κυριολεξία την πατριαρχία, τα φύλα και τα στερεότυπα που τα ακολουθούν.
«Είναι ένα θέμα που αποτελεί τη βάση των κοινωνικών αγώνων, για αυτό και επιλέγουμε σε όλες μας τις παραστάσεις να το προβάλουμε. Ένα θέμα που χωρίς αυτό, οποιαδήποτε διεκδίκηση, μοιάζει ελλιπής. Και φυσικά, ερχόμενος στη θεατρική συνθήκη, είναι ένα θέμα που όταν θέτεις ζητήματα δικαιοσύνης στα παιδιά, καταλήγει να προκύπτει στη σκηνική σύγκρουση και διαπραγμάτευση. Ξεκινάμε λοιπόν με αυτό ως βάση, την πατριαρχία δηλαδή, αλλά το έργο φέρει μέσα του και άλλα μεγάλα ζητήματα όπως ο χώρος της εργασίας, η αλυσίδα της καταπίεσης, η αλυσίδα του εκνευρισμού, της ταπείνωσης, του θυμού και της κακοποίησης», αναφέρει ο Βασίλης Κουκαλάνι.
«Είμαστε Πάτσι»
Μια εργαζόμενη μητέρα (Βασιλική Διαλυνά) και τα δύο παιδιά της, η Τζίνα (Μαριέλλα Δούμπου) και ο Μάρκος (Μικές Γλύκας), οι πρωταγωνιστές της ιστορίας μας. Μόνη και σκληρά εργαζόμενη προσπαθεί με αξιοπρέπεια και πολλή φροντίδα να μεγαλώσει τα παιδιά μέσα από τις δυσκολίες της καθημερινότητας. Τα δυο παιδιά, ζωηρά, ανοιχτόμυαλα, ανεξάρτητα μοιάζουν αναθρεμμένα με ανοιχτοσύνη στο μυαλό και τις απόψεις για τις σχέσεις των ανθρώπων. Κάτι που αμέσως έρχεται σε αντίθεση και με τη γλυκιά και χαριτωμένη φίλη τους (Χριστίνα Μαριάνου) που «κουβαλάει» όλες εκείνες τις στερεοτυπικές φόρμες συμπεριφοράς ενός κοριτσιού, από τα παιχνίδια που πρέπει να παίζει, τα ρούχα που φοράει, μέχρι τις επαγγελματικές επιλογές.
Παρά τις οικονομικές δυσκολίες, η ζωή τους μέσα στο σπίτι σφύζει από αγάπη, χαρούμενη διάθεση υπάρχει ένας φιλικός, συχνά χαρούμενος τόνος, η αμοιβαία βοήθεια είναι αυτονόητη, τα παιδιά γίνονται αποδεκτά ως συνεταιράκια και είναι – κορίτσια και αγόρια – εξίσου υπεύθυνα για την οργάνωση και την εφαρμογή του νοικοκυριού. Μια σύγχρονη, προοδευτική οικογένεια.
Ο μικρόκοσμός τους μπερδεύεται, όταν μια μέρα καταφθάνει ένας νέος «μπαμπάς» (Φώτης Λαζάρου), που θα αναλάβει τον ρόλο του «κυρίου» του σπιτιού, απαιτώντας να τον υπακούν όλοι, φωνάζοντας συχνά, ενθαρρύνοντας έμφυλες διακρίσεις και στερεότυπα βαθιά ριζωμένα που μάλλον δεν ακουμπούν στην πραγματικότητα της ζωής αυτού του σπιτιού: το κορίτσι πρέπει να κάνει τις δουλειές του σπιτιού, το αγόρι να παίζει ποδόσφαιρο και να φοράει παντελόνια. Αρχικά το μένος όλων θα πέσει πάνω του αλλά σε μια δεύτερη ανάγνωση, μάλλον και ο ίδιος μοιάζει να ξεσπάει στο σπίτι μόνο τον θυμό και την επιθετικότητα που εισπράττει ο ίδιος στον χώρο εργασίας του καθημερινά.
«Είναι μερικές φορές που μέσα σε αυτό τον οίστρο του να επιβληθεί, θα φανούν κάποιες παιδικές, αβοήθητες πλευρές του που έχουν προκύψει μέσα από την κούραση και την αγωνία της καθημερινότητάς του. Κανένας δεν γεννιέται, αυταρχικός και ρατσιστής. Γίνεται μεθοδικά και συστηματικά μέσα από μια κοινωνία που έχει αυτές τις αντιφάσεις, είναι καταπιεστική, ανταγωνιστική και δεν είναι ανθρώπινη», σημειώνει ο Βασίλης Κουκαλάνι.
«Η πατριαρχία δεν είναι κάτι αυθύπαρκτο, δεν γεννήθηκε μόνο του επειδή απλώς οι άνδρες έχουν τεστοστερόνη. Καμία σχέση. Τα αίτια είναι ο καπιταλισμός, η ανταγωνιστική, καταναλωτική κοινωνία, η οποία βολεύεται χάριν του κέρδους και της υπεραξίας να χωρίζει τον κόσμο σε κοινωνικές τάξεις που είναι αντικρουόμενες», συνεχίζει.
Μέχρι που τα δυο πιτσιρίκια μια μέρα αποφασίζουν να επαναστατήσουν και το σκάνε απ’ το σπίτι.
Κουράστηκα
να μου λένε όλοι τι θέλω
τι χρειάζομαι
Δε νιώθω μόνη
μα ένα μπαμπά αν είχα μαζί
τον θέλω μόνο όπως τον έχω φανταστεί.
Ένας μπαμπάς δεν είναι γορίλας
Να χτυπάει στο στήθος τα χέρια σαν θα μιλάς
Ένα τέτοιο μπαμπά τι να τον κάνεις;
«Υπάρχουν ακόμα τέτοιες συνθήκες. Το κορίτσι να παντρευτεί να φύγει από το σπίτι, ο μπαμπάς να δουλεύει περισσότερο. Χοντρό, αλλά σίγουρα υπάρχουν. Ωστόσο ακόμα κι αν δεν είναι μια πραγματικότητα που υπερισχύει και να είναι τόσο ανάγλυφη στα κλισέ της, παρ’ όλα αυτά υπάρχουν πράγματα καταγεγραμμένα σε μια συλλογική μνήμη. Κάποιος μπορεί ακόμα να αναγνωρίσει τέτοιες καταστάσεις και εκεί είναι που θα βρει τις ρίζες ή τα αίτια της ύπαρξης στερεοτύπων», αναφέρει στη συζήτησή μας ο Βασίλης Κουκαλάνι.
Όλοι τους στη σκηνή επαναλαμβάνουν λόγια, δοκιμάζουν εκφραστικούς τύπους, τραγουδούν. Σε μια σκηνή μάλιστα λίγο πριν ξεκινήσουν την επανάστασή τους τα παιδιά, αποφασίζουν να αλλάξουν ρούχα. Η Τζίνα να φορέσει τα «αγορίστικα» του Μάρκου, και αντίστοιχα εκείνος να βάλει τα κοριτσίστικα της Τζίνα. «Προσπαθούν εδώ τα δύο παιδιά να κοντράρουν τα κλισέ με τα οποία υποφέρει ο καθένας τους και τελικά καταλήγουν με διαφορετικά ρούχα. Είναι μια από τις σκηνές που είναι υπό κατασκευή γιατί υπάρχουν στιγμές που χρειάζονται καταιγιστικό ρυθμό, εμπλοκή του κοινού για να δούμε τι βιώνουν και τα παιδιά ως θεατές».
Το έργο συγκρούεται με την πατριαρχία και τα βαθιά ριζωμένα αίτιά της.
Πιστεύεις ότι μπορεί κάτι να αλλάξει μετά το νέο κίνημα του #meToo;
Υπάρχει ένα κατεστημένο που σε εκμεταλλεύεται και σε κρατάει σαν εξαρτημένο σκλάβο εδώ και δεκαετίες και δεν έχει αλλάξει τίποτα. Αλλάζουν τα ονόματα των κινημάτων που τώρα καταπιάνονται με ημερίδες για το #meToo αλλά δεν ασχολούνται καθόλου με τα αίτια. Δεν έχει αλλάξει απολύτως τίποτα. Μια μικρή μετατόπιση στα κέντρα εξουσίας ίσως έχει γίνει ώστε και οι γυναίκες που όλα αυτά τα χρόνια ανέχονταν συμπεριφορές, στο ελάχιστο έστω να μπορούν να συμμετέχουν. Το μόνο που συμβαίνει τώρα με τον δημόσιο διάλογο και τις διάφορες ημερίδες, είναι να στρογγυλέψουν και να ωραιοποιήσουν κάποια πράγματα.
Έχεις αγωνία για την παράσταση και την αποδοχή του κόσμου;
Tα έργα μας μέχρι σήμερα έχουν την πλήρη αποδοχή του κόσμου. Έχω την αγωνία πάντα ενός πρώτου ανεβάσματος. Αν βρεθεί κάποιος που μπορεί να σχολιάσει ότι θέματα ρόλων όπως αυτό του άνδρα και της γυναίκας είναι λίγο παλιά, θα δει τελικά με την παράσταση ότι είναι πολύ καθημερινά και ελλοχεύουν στο σύνολο της επικοινωνίας και τη ζωής μας.
Info παράστασης:
«Είμαστε Πάτσι» | από τις 16 Οκτωβρίου στο Σύγχρονο Θέατρο
Η παράσταση απευθύνεται σε παιδιά ηλικίας από 6 ετών, με έναν απλό, αυθόρμητο και διασκεδαστικό τρόπο.
