Πολύ συχνά στην ιστορία της λογοτεχνίας και της τέχνης γενικότερα, ο παιδικός κόσμος εμφανίζεται ως μια περιοχή που όχι μόνο δεν λειτουργεί ως προθάλαμος της ενήλικης, της «σοβαρής» κοινωνίας, αλλά αντίθετα ως όχημα ανατροπής της.

Στο «Χάκλμπερι Φιν» του Μαρκ Τουέιν, όπου το ασυμβίβαστο παιδικό βλέμμα θα ανατρέψει τον ρατσισμό συγκρουόμενο με την παγιωμένη παράδοση της δουλείας. Στο «Βικτόρ ή Τα παιδιά στην εξουσία» του Ροζέ Βιτράκ, όπου ένα παιδί, το οποίο μεγαλώνει μέσα σε μία μέρα, αποκαλύπτει όλη τη μουχλιασμένη υποκρισία της οικογένειάς του και κατ’ επέκταση της τάξης και της κοινωνίας στην οποία ζει. Στην εξέγερση των παιδιών ενάντια στους μεγάλους σε κινηματογραφικά αριστουργήματα όπως το «Διαγωγή μηδέν» του Ζαν Βιγκό ή το «If…» του Λίντσεϊ Αντερσον.

Ο κόσμος των μεγάλων με τις θεσμικές αγκυλώσεις, τις άκριτες αποδοχές και τη δύσκαμπτη σοβαροφάνειά του πάντοτε μένει έκθετος μπροστά στην ειλικρίνεια της παιδικής ερώτησης. Ειδικά όταν αυτή αφορά τις δομικές συμβάσεις και την ουσία του.

Η αριθμητική των παιδιών δεν έχει χώρο για τα αφηρημένα μαθηματικά του παραλόγου των μεγάλων. Ετσι, ένα απλό παιδικό «γιατί;» μοιάζει να αμφισβητεί τον ενήλικο κόσμο στο σύνολό του.

Ενα τέτοιο «γιατί;» διατυπώνει και η κωμική παράσταση «Είμαστε πάτσι» του Volker Ludwig σε σκηνοθεσία Βασίλη Κουκαλάνι στο Σύγχρονο Θέατρο από την ομάδα «Συντεχνία του γέλιου».

Μια αλλαγή στη ζωή δύο παιδιών τα κάνει να αναρωτηθούν για το σύνολο των νόμων που ορίζουν την καθημερινότητά τους: τις υποχρεώσεις τους και τη λειτουργία της οικογένειας, το άκαμπτο των κοινωνικών ρόλων, την εργασία και τη στέγη και κυρίως τα έμφυλα στερεότυπα και τις καταπιέσεις που προκύπτουν από αυτά. Ο προβληματισμός θα καταλήξει σε μια ανατροπή των δεδομένων και στη δημιουργία μιας νέας συνθήκης, ευρύχωρης για τις ανάγκες όλων.

Το «Είμαστε πάτσι» είναι μια παράσταση και ένα έργο τα οποία διδάσκουν τα παιδιά χωρίς να γίνονται ποτέ διδακτικά και διατυπώνουν αυτό το χαμογελαστό «γιατί;». Ακολουθώντας το αφηγηματικό νήμα που ξεκινάει από αυτό φτάνουν στο σημείο να ξηλώσουν την κάθε ανούσια παραδοχή.

Μέσα από το γέλιο, τη σάτιρα και την απόρριψη των ακατέργαστων στερεοτύπων. Με μια φυσικότητα που θυμίζει τους όρους με τους οποίους δημιουργείται ένα παιδικό παιχνίδι. Ειλικρινές, ουσιαστικό, μεταδοτικό.

Το έργο έρχεται ως φυσική συνέχεια άλλων εξίσου πετυχημένων παραστάσεων παιδικού θεάτρου από την ίδια ομάδα, όπως το «Μια γιορτή στου Νουριάν» και το «Πιο δυνατός κι από τον Σούπερμαν» στην παράδοση του γερμανικού θεάτρου Grips με αντίστοιχο προβληματισμό και προσέγγιση. Και ταυτόχρονα με αντίστοιχη τόλμη στη διαχείριση κεντρικών κοινωνικών ζητημάτων. Η προοδευτική ιδεολογία εδώ δεν γίνεται διδαχή αλλά γιορτή. Το metoo, η γυναικεία χειραφέτηση, η ρευστότητα των ταυτοτήτων, η κριτική στην πατριαρχία και στις έμφυλες διακρίσεις εδώ διατυπώνονται ως αυτονόητες παιδικές απαιτήσεις προς μια λειτουργική κοινωνική αρμονία.

Η παράσταση είναι ταυτόχρονα ένα μάθημα για το πώς η τέχνη μπορεί να στέκεται μπροστά σε φλέγοντα επίκαιρα θέματα. Χωρίς να γίνεται επικαιρική, χωρίς να βαραίνει με συνθήματα και μεγαλοστομίες ή περιπλοκές. Ως παράδειγμα, ως εορταστικό ενδεχόμενο, ως μια συνθήκη που ενώνει μέσα από το γέλιο και τη χαμογελαστή αναίδεια.

Το «Είμαστε πάτσι» είναι ένα εγχείρημα που πρέπει να αγκαλιαστεί έμπρακτα απ’ όλο τον προοδευτικά σκεπτόμενο κόσμο ενάντια στο σκοτάδι που όλο και πιο καταλυτικά μάς πολιορκεί.