Πιο δυνατός κι από τον Σούπερμαν: Ας αποβάλουμε τις προκαταλήψεις πριν οικοδομηθούν
Αν έχετε παιδί άνω των 6 ετών και δεν έχετε δει ακόμα την παράσταση της Συντεχνίας του Γέλιου «Πιο δυνατός κι από τον Σούπερμαν», σας συστήνω να κλείσετε αμέσως εισιτήρια. Πρόκειται για μια κωμωδία μεν, που καταφέρνει, όμως, να συμπυκνώσει ένα από τα πιο σοβαρά κοινωνικά ζητήματα της εποχής μας. Την (μη) ένταξη των αναπήρων στην κοινωνία μας.
Το έργο του Βρετανού Ρόι Κιφτ έχει γραφτεί στη δεκαετία του ’80, όταν τα πράγματα ήταν σαφώς χειρότερα και τα εμπόδια και οι διακρίσεις που συναντούσαν οι ανάπηροι ήταν σαφώς περισσότερα. Όμως, το γεγονός ότι παραμένει επίκαιρο, μας κάνει να αναρωτηθούμε αν τελικά η πρόοδος η οποία έχει συντελεστεί τα τελευταία χρόνια είναι ουσιαστική ή επιφανειακή. Και αν οι αντιλήψεις μας για την αναπηρία έχουν πράγματι τροποποιηθεί ή στο πλαίσιο μιας πολιτικής ορθότητας αναγκαζόμαστε να δηλώσουμε υποκριτικά ότι έχουν τροποποιηθεί.
Το «Πιο δυνατός κι από τον Σούπερμαν» καταφέρνει μέσα από το δυνατό κείμενο, την ευρηματική σκηνοθεσία, τα πανέξυπνα τραγούδια με την υπογραφή του Φοίβου Δεληβοριά και τις απολαυστικές ερμηνείες, κάτι πολύ σημαντικό. Να είναι διδακτικό χωρίς να σου κουνάει το δάχτυλο και χωρίς να πέφτει ούτε στιγμή στην παγίδα του διδακτισμού. Το ακομπλεξάριστο χιούμορ του κειμένου, που προκαλεί αυθόρμητο γέλιο σε μικρούς και μεγάλους θεατές, μεταμορφώνει μια τραγική ιστορία, γιατί περί μιας τραγικής ιστορίας πρόκειται, σε μια ξέφρενη κωμωδία, που απελευθερώνει το κοινό, το βάζει σε διαδικασία σκέψης και το ωθεί να αντιμετωπίσει πλέον ως ισότιμα μέλη της κοινωνίας τα άτομα με αναπηρία, που δεν είναι «άτομα με ειδικές ανάγκες», ούτε -ακόμα χειρότερα- «άτομα με ειδικές δεξιότητες», είναι άτομα ανάπηρα, όχι ίδια με εμάς (άλλωστε όλοι διαφορετικοί είμαστε, έτσι δεν είναι;), αλλά σαφώς ίσα με εμάς.
Φυσικά, μέσα στο γέλιο και στους καταιγιστικούς ρυθμούς που κινείται η παράσταση και οι πρωταγωνιστές της -σε αμαξίδιο ή όχι- μας ξεφεύγει και κάνα δάκρυ. Αλλά δεν πειράζει… Έτσι έρχεται η κάθαρση. Στο επίκεντρο της παράστασης βρίσκονται έννοιες όπως ισότητα, δικαιοσύνη, αγάπη, δικαιώματα, αξιοπρέπεια, φιλία, διαφορετικότητα, ποικιλομορφία και διαρκής προσπάθεια… Τροφή για σκέψη, τροφή για συζήτηση! Βγαίνεις από το θέατρο καλύτερος άνθρωπος.
Το Τaλκ μίλησε με τρεις από τους πρωταγωνιστές της παράστασης. Ας δούμε τι μας είπαν ο Γιώργος Κατσής, η Μαρία Μοσχούρη και ο Μιχάλης Τιτόπουλος.
Γεια σας! Θέλετε να μας συστηθείτε λέγοντας ποιον ρόλο παίζει ο καθένας σας στην παράσταση;
Γ.Κ. Είμαι ο κεντρικός χαρακτήρας της παράστασης, ο Άρης Ταστάνης. Είμαι χρήστης αμαξιδίου και έχω βλάβη στη σπονδυλική στήλη (δισχιδη ράχη).
Μ.Μ. Στην παράσταση υποδύομαι τη Ζήλη, την μικρότερη αδελφή του Άρη.
Μ.Τ. Στο έργο παίζω τον Φάνη ένα παιδί γύρω στα 10 που γνωρίζει τον Άρη και την Ζήλη και γίνονται φίλοι κατά την διάρκεια του έργου.
Θέλετε να μας πείτε με λίγα λόγια την ιστορία;
Γ.Κ. Μεγάλη ιστορία. Αμαξίδια, χαμός, αλάνες, παιχνίδι…
Μ.Μ. Το έργο μιλάει για μια μονογονεϊκή οικογένεια (μαμά και δύο αδέλφια) που μόλις έχουν μετακομίσει. Στο κέντρο της ιστορίας βρίσκεται ο Άρης, ένας δωδεκάχρονος με δισχιδή ράχη που μετακινείται με αμαξίδιο. Παρακολουθούμε λοιπόν τη ζωή υπό το πρίσμα του Άρη: τις σχέσεις μέσα στην οικογένεια, τον φόβο του μήπως η μαμά του αναγκαστεί να τον βάλει σε ίδρυμα, την γνωριμία του με έναν καινούριο φίλο στη γειτονιά, τις δραστηριότητες που έχει…
Μ.Τ. Στο έργο μας συναντάμε μια οικογένεια αποτελούμενη από την μαμά και τα 2 παιδιά της οι οποίοι μόλις έχουν μετακομίσει σε μια καινούργια γειτονιά. ο Άρης το μεγαλύτερο παιδί της οικογένειας πάσχει από δισχιδή ράχη μια βλάβη που δεν του επιτρέπει να περπατάει. Οι ενήλικοι άντρες της οικογένειας για διαφορετικούς λόγους ο καθένας δεν είναι κοντά τους και έτσι καλούνται να δώσουν λύσεις στα προβλήματα που προκύπτουν από την νέα ζωή που θέλουν να ξεκινήσουν. προβλήματα που γιγαντώνονται καθημερινά καθώς η άγνοια και η προκατάληψη κυριαρχούν γύρω από την ζωή του μικρού Άρη.
Εσείς τι απαντάτε στο ερώτημα «Αφού γύρω μας οι άνθρωποι έχουνε τόση ποικιλία/ Γιατί ο κόσμος φτιάχνεται μόνο για μια κατηγορία;»
Γ.Κ. Δεν μπορώ να πω για όλο τον κόσμο, δεν έχω πάει. Στην Ελλάδα φτιάχνεται για τον βλαχοτσολιά αμόρφωτο ρατσιστή που έχει λευκό δέρμα και ψευτοπρονόμια που του δίνουν για να ξεχνά ότι στην ουσία κι αυτός είναι θύμα εκμετάλλευσης. Όλο αυτό συμβαίνει επειδή κοστίζει λιγότερο στο οποιοδήποτε κεφάλαιο.
Μ.Μ. Αυτό δυστυχώς είναι ένα πολύ μεγάλο ζήτημα για το οποίο δεν υπάρχουν εύκολες απαντήσεις. Θα έλεγα ότι ο κόσμος φτιάχνεται μόνο για μια κατηγορία από τεμπελιά, φόβο, συντηρητισμό, αδιαφορία, έλλειψη ενσυναίσθησης, έλλειψη παιδείας και κοινωνική αδικία.
Μ.Τ. Ο κόσμος φτιάχνεται στα μέτρα της εξουσιαστικής δύναμης που τον διοικεί. Ακόμα κι όταν διαφαίνεται μια πιο ανθρώπινη πλευρά της αυτό γίνεται για λόγους καθησυχασμού και μόνο. Μια σύγχρονη καπιταλιστική κοινωνία ενδιαφέρεται μόνο για πολίτες που μπορούν να παραγάγουν και να καταναλώσουν. Αυτά είναι τα κριτήρια οτιδήποτε έξω από αυτό δεν την αφορά.
Μπορεί μια θεατρική παράσταση να εξοικειώσει το παιδί με την αναπηρία και να αποδομήσει προκαταλήψεις και φόβους;
Γ.Κ. Εξαρτάται απο την ηλικία τους δασκάλους και τους γονείς του. Δεδομένου ότι είμαστε στην Ελλάδα κι επομένως τα παιδιά έχουν Έλληνες γονείς ίσως είναι πιο δύσκολο απ’ όσο ακούγεται.
Μ.Μ. Όχι μόνο μπορεί άλλα έχω δει με τα μάτια μου ότι το κάνει! Όταν δεν κάνεις μάθημα στα παιδιά για το ποιοι είναι οι καλοί και ποιοι είναι οι κακοί. Όταν επενδύεις στο κέφι και το χιούμορ το παιδί συνδέεται και κατανοεί τα πάντα. Στον »Σουπερμαν» είναι πολύ εύκολο και φυσικό για τα παιδιά να ταυτιστούν με τον Άρη γιατί είναι συμπαθής, έξυπνος και καθόλου »κακομοίρης». Έτσι λοιπόν συμπαθώντας τον Άρη θέλουν να γνωρίσουν και να εξοικειωθούν με τον κόσμο του που μέχρι πριν την παράσταση πιθανόν να τους ήταν και τελείως άγνωστος.
Μ.Τ. Αλίμονο αν δεν μπορούσε. Αυτή είναι η ουσία της ύπαρξης της τέχνης η διαλεκτική που αναπτύσσει γύρω από τα ζητήματα με τα οποία ασχολείται. Στην παράστασή μας αυτό γίνεται διακριτικά ποτισμένα με χιούμορ δίνοντας χώρο στον θεατή να γνωρίσει το πρόβλημα να αποκτήσει γνώση γύρω από κάτι που δεν γνωρίζει. Δεν είναι βίαιη και καταγγελτική, αλλά τρυφερή και ουσιαστική. Νομίζω καταφέρνει το στόχο της. Όλες οι προκαταλήψεις εξαλείφονται με τον πιο λογικό και φυσικό τρόπο. Μπροστά στην άγνοια και τον φόβο των ανθρώπων προτάσσεται η λογική και η αγάπη για την ζωή.
Τι θα θέλατε να αποκομίσει ο μικρός (και ο μεγάλος) θεατής φεύγοντας από το θέατρο;
Γ.Κ. Ό, τι θέλει.
Μ.Μ. Νομίζω πως η παράσταση είναι πολύ σαφής σε σχέση με το τι ζητά από τον θεατή της. Είναι μια παράσταση αναπηροκεντρική που παίρνει ξεκάθαρη θέση. Κατά τα άλλα αυτό που ξέρω είναι ότι οι θεατές (μικροί και μεγάλοι) φεύγουν από το θέατρο χαρούμενοι, γιατί έχουν δει μια ανθρώπινη ιστορία με χιούμορ, με ωραία μουσική και με πολλή αγάπη!
Μ.Τ. Το ιδανικό θα ήταν να μπορέσει να αποβάλει από τώρα που είναι νωρίς οποιαδήποτε προκατάληψη πάει να οικοδομηθεί. Να γνωρίσει την φύση του προβλήματος και να καταλάβει ότι η λύση του μπορεί να προκύψει και μέσα από τον ίδιο.
Η παράσταση «Πιο δυνατός κι από τον Σούπερμαν» αποτελεί συνδημιουργία με την Κίνηση Ανάπηρων Καλλιτεχνών και είναι προσβάσιμη σε χρήστες αμαξιδίων και σε τυφλούς με τους σκύλους-οδηγούς τους. Παρέχεται ταυτόχρονη διερμηνεία στην ελληνική νοηματική γλώσσα και υπέρτιτλοι για κωφούς και βαρήκοους, καθώς και ακουστική περιγραφή για ανθρώπους με προβλήματα όρασης. Συνεχίζεται μέχρι 21/4/2019, στις 14:30 μ.μ., στο Σύγχρονο Θέατρο, Ευμολπιδών 45.
Μουσική/Τραγούδια: Φοίβος Δεληβοριάς, Χατζηφραγκέτα και Γιώργος (Τζούλιο) Κατσής στο τραγούδι: «Σούπερμαν»
Διάρκεια παράστασης: 90΄με διάλειμμα
