Η ομάδα νεανικού θεάτρου “Συντεχνία του Γέλιου” μας συστήθηκε για πρώτη φορά το 2011 μέσα από την παράσταση “Μια γιορτή στου Νουριάν” του Φόλκερ Λούντβιγκ με θέμα το ρατσισμό και την πολιτισμική συμφιλίωση και συνέχισε με το “Τζέλα, Λέλα, Κόρνας και ο Κλεομένης” του ίδιου συγγραφέα με θέμα το αναφαίρετο δικαίωμα των παιδιών στο παιχνίδι και την αλληλεγγύη μεταξύ τους.

Φέτος, αφού η μαγιά ανάμεσα στην ομάδα και τον συγγραφέα  έχει δέσει για τα καλά και δημιουργεί δυνατές παραστάσεις, ήρθε η ώρα να μας παρουσιάσει ένα τρίτο έργο του Φόλκερ Λούντβιγκ, το “Είστε και φαίνεστε” εμπνευσμένο από τα πιο κυρίαρχα αλλά και ευαίσθητα θέματα των παιδιών, το σχολικό άγχος και τον εκφοβισμό (bullying)

Πέντε παιδιά, μια μάλλον αθώα συμμορία αποτελούμενη από τον Μπίλια, τη Φρέτα, το Ζήκο και τη Ντάνη, βρίσκεται πάντα ενωμένη κι αντιμέτωπη με τον αβοήθητο Γυαλάκια, το Ζαχαρία που δέχεται στωικά τα πειράγματα των άλλων, γίνεται περίγελος των παιδιών κι αντικείμενο χλευασμού ακόμη κι από την ίδια του τη μητέρα, που δεν πιστεύει τι του συμβαίνει.

Η σκηνή μεταμορφώνεται στο “τετράδιο ζωής” του συμπαθητικού και παρεξηγημένου Ζαχαρία, του Γυαλάκια που ξεφυλλίζει τα περιστατικά της ζωής του στο σχολείο, στο σπίτι, στη γειτονιά και ξετυλίγει τα βάσανά του από τους δυνάστες του με καρτερικότητα κι ευαισθησία ώσπου αυτοί οι δυνάστες αντιλαμβάνονται ότι σύντομα μπορεί να βρεθούν στη δεινή του θέση. Και τότε επικρατεί η πεποίθηση ότι με την αλληλεγγύη, τη λογική και τη φαντασία τα παιδιά μπορούν να προτείνουν πρωτόγνωρες μεθόδους διδασκαλίας όπως το παιδικό δικαστήριο που στήνουν στη σχολική αίθουσα για να αναδείξουν την ανάγκη τους για δημοκρατικούς δασκάλους και γόνιμο διάλογο.

Η ευρηματική σκηνοθεσία ανήκει στους Γιώργο Παλούμπη και Βασίλη Κουκαλάνι σε διασκευή του τελευταίου που έφερε το κείμενο – μολονότι γραμμένο από τον συγγραφέα το 1970 – στα μέτρα της ελληνικής εκπαιδευτικής πραγματικότητας του σήμερα, πιο επίκαιρο από ποτέ και δίχως ίχνος διδακτισμού. Στο επιτυχημένο αποτέλεσμα επίσης συνέβαλε σημαντικά ο μόνιμος συνεργάτης της ομάδας στη μουσική, Φοίβος Δεληβοριάς που διάνθισε την παράσταση με τα πρωτότυπα τραγούδια του παρασύροντας τα χείλη των θεατών σε ένα ζωηρό τραγούδι με  αποκορύφωμα το ομώνυμο..

“Είστε και φαίνεστε…..

κι από τη μύτη του μυαλού σας κρέμεστε

μονάχα για το σήμερα αποφαίνεστε

και τ’ αύριο το χρεώνετε σ’ εμάς”

Πόσο επίκαιρα σκληρός ο τελευταίος στίχος……

Η ομάδα των ηθοποιών φάνηκε να έχει μεταφερθεί στα χρόνια της δικής της σχολικής ζωής. Κατάφεραν να μας κερδίσουν με τις αυθόρμητες ερμηνείες τους, να μας συγκινήσουν (ο Μιχάλης Τιτόπουλος στο ρόλο του Γυαλάκια) και να μας κάνουν να γελάσουμε (ο Γιώργος Κατσής σε κάθε ατάκα του μας γέμιζε γέλιο).

Να μας προβληματίσουν όπως ο Πέτρος Σπυρόπουλος με τον μάγκα Μπίλια του που είναι βγαλμένος λες μέσα απ’τη γειτονιά μου (όταν ακόμη τα παιδιά έπαιζαν στις πλατείες) κι η Πολυξένη Ακλίδη αυθόρμητα θυμίζει τη μαθήτρια που θα κάνει τα πάντα για να είναι η καλύτερη απ’όλους χωρίς να σκεφτεί το τίμημα γιατί απλά έτσι την μεγάλωσαν.

Η Ιωάννα Λέκκα χτίζει μια πιο σύνθετη ερμηνεία και ξεχωρίζει με την υπέροχη φωνή της. Η Βαλέρια Κουρούπη δίνει μια αντιπροσωπευτική εικόνα της ελληνίδας μάνας με τις υπερβολές και την υπέρμετρη έγνοια για το παιδί της ενώ ο Βασίλης Κουκαλάνι φωτίζει τις ευαισθησίες και τις ανασφάλειες του δασκάλου δίνοντας μια ιδανική εικόνα του πώς θα θέλαμε να είναι ο δάσκαλος των παιδιών μας.

Τα σκηνικά της Αλεξάνδρας Σιάφκου και του Αριστοτέλη Καρανάνου σε απόλυτη αρμονία με το ύφος της παράστασης ενώ τα κοστούμια προσδίδουν μια αίσθηση μοντέρνας εφηβείας. Η κίνηση που δίδαξε η Σεσίλ Μικρούτσικου και οι φωτισμοί συμβάλλουν με τρόπο ουσιαστικό στον ρυθμό της παράστασης που καταφέρνει να παρασύρει μικρούς και μεγάλους από την αρχή ως το τέλος.

Φταίει….φταίει….ο μαθητής;

Φταίει!

Ή μήπως φταίει ο διευθυντής;

Φταίει!

Μη φταίει ο δάσκαλος;

Ή μήπως ο γονιός;

Φταίει πάντα ο άλλος,

ο διαφορετικός

Φταίει η κοινωνία!

Ε βαλ’ την τιμωρία!

Στο τέλος ο θεατής βγαίνει γεμάτος ερωτηματικά για γόνιμο διάλογο πάνω στο εκπαιδευτικό μας σύστημα και τους μαθητές που γεννάει αυτό το σύστημα. Αναρωτιέται αν το θύμα είναι τελικά ο Γυαλάκιας ή οι θύτες που απλά βρέθηκαν με ρόλους αντεστραμμένους στην ίδια θέση με το Ζαχαρία. Μπορεί να πράξει ο δάσκαλος πέρα από την παράλογη λογική του συστήματος αυτό που νιώθει πως είναι σωστό και δίκαιο για τους μαθητές του; Πόση ελευθερία του αφήνουν οι ανώτεροι αξιολογητές του να αυτενεργήσει και να εμπνεύσει τους μικρούς αποδέκτες της διδασκαλίας του;

Η σχολική κοινότητα είναι μια μικρογραφία της συμπεριφοράς και των ηθικών αξιών που κουβαλάνε οι μαθητές – αυριανοί πολίτες. Η παράσταση μας φέρνει αντιμέτωπους με το καίριο ζήτημα της εποχής μας. Σ’ένα εκπαιδευτικό σύστημα που χωλαίνει, ποιας ποιότητας εκπαίδευση ζητάμε να παρέχει το σημερινό σχολείο στους νέους και τι μπορεί ο καθένας από μας να πράξει από την πλευρά του;

*** Αξίζει να σημειωθεί ότι στους δύσκολους καιρούς που περνάει η χώρα και τα καθημερινά περιστατικά που αφορούν πρόσφυγες, η ομάδα Συντεχνία του Γέλιου δείχνει έμπρακτα με τις παραστάσεις της αλληλεγγύη και συμμετέχει σε πολλές πρωτοβουλίες στήριξης προσφύγων και μεταναστών προάγοντας αυτό που η ίδια η ονομασία της, Συντεχνία του Γέλιου, θέλει να μας πει: “το γέλιο, το αμιγώς οργανικό, μη ελεγχόμενο, το απελευθερωτικό γέλιο, το μυστικό όπλο των παιδιών και των αδυνάτων…..

Το γέλιο της συγκίνησης όταν αναγνωρίζεις τον εαυτό σου στον απέναντι, εκείνο που ενώνει τους ανθρώπους καθώς τους σταματάει από το να σκέφτονται μονάχα με το νου.”

Της Δώρας Μπαρουτάκη, 3/11/2015

https://www.all4fun.gr/columns/epilogi-evdomadas/11760–q-q.html